Με ένα επιβλητικό υψόμετρο που αγγίζει τα 2033 μέτρα πάνω από τη θάλασσα, καλυμμένος από παρθένα δάση και προικισμένος με μια φυσική ομορφιά που επιβάλλεται στην πρώτη ματιά, ο Άθως στέκει αγέρωχος στον χρόνο, τυλίγοντας τη χερσόνησο στη μυστηριακή του ατμόσφαιρα.
Το Άγιο Όρος κατοικείται αποκλειστικά από μοναχούς – είναι λοιπόν ανέγγιχτο από το σύγχρονο πολιτισμό και όσα αυτός σημαίνει. Πρόκειται για μια από τις παλαιότερες, μεγαλύτερες και ιερότερες μοναστικές κοινότητες στη γη – αφιερωμένη στη λατρεία του Θεού και της Παναγίας για περισσότερα από χίλια χρόνια, την οποία το 885 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Βασίλειος Α’ ανακήρυξε αποκλειστική ιδιοκτησία μοναχών και ασκητών.
Το πρώτο οργανωμένο μοναστήρι ιδρύθηκε το 963. Έναν αιώνα αργότερα, διατάχθηκε ότι καμία γυναίκα δεν θα είχε πρόσβαση στην περιοχή, για να φυλαχθεί η ιερότητά της. Αυτή η απαγόρευση ισχύει ακόμα και σήμερα, γνωστή ως το Άβατον του Αγίου Όρους. Αιώνες απομόνωσης και αφοσίωσης στην ορθόδοξη θρησκεία έχουν δώσει στο Άγιο Όρος μια μοναδική και θρυλική μυστικιστική ατμόσφαιρα, που προκαλεί δέος στον σύγχρονο επισκέπτη.
Στις ένδοξες μέρες του παρελθόντος, κατά τον 15ο αιώνα, ο Άθως φιλοξενούσε 40 μοναστήρια και περίπου 40.000 μοναχούς. Σήμερα, ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί σε 20 ενεργά μοναστήρια και πληθυσμό περίπου 1700 μοναχών.
Σύμφωνα με την αρχιερατική τάξη, οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, ονομαζόμενες και Αθωνικές, που διοικούνται σύμφωνα με τον εσωτερικό τους κανονισμό, είναι οι εξής:
Ιερά Μονή Μεγίστης Λαύρας (963)
Ιερά Μονή Βατοπαιδίου (972)
Ιερά Μονή Ιβήρων (976)
Ιερά Μονή Χιλιαδαρίου (1197, Σερβικά)
Ιερά Μονή Διονυσίου (1375)
Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου (12ος αι.)
Ιερά Μονή Παντοκράτορος (1363)
Ιερά Μονή Ξηροποτάμου (11ος αιώνας)
Ιερά Μονή Ζωγράφου (1270, Βουλγαρία)
Ιερά Μονή Δοχιαρίου (11ος αι.)
Ιερά Μονή Καρακάλλου (1070)
Ιερά Μονή Φιλοθέου (992)
Ιερά Μονή Σίμωνος Πέτρας (1363)
Μονή Αγίου Παύλου (11ος αιώνας)
Ιερά Μονή Σταυρονικήτα (1542)
Ιερά Μονή Ξενοφώντος (1070)
Μονή Αγίου Γρηγορίου (14ος αιώνας)
Ιερά Μονή Εσφημένου (11ος αι.)
Ιερά Ρωσική Μονή, περισσότερο γνωστή ως Άγιος Παντελεήμονος (από το 1169 παραχωρήθηκε στους Ρώσους)
Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου (1086)
Σε ένα μυστηριακό και ευλαβικό σύμπαν, που φιλοξενεί σπάνιες εικόνες, εκκλησιαστικούς θησαυρούς και βιβλιοθήκες γεμάτες με ανεκτίμητα χειρόγραφα, οι μοναχοί ζουν απλά, ανέγγιχτοι από τις συνήθειες του σύγχρονου τρόπου ζωής.
Και αν οι γυναίκες είναι αποκλεισμένες από ένα εκ των έσω προσκύνημα στις θαυμαστή γη Αγίου όρους, ακόμη και οι ανδρες που θέλουν να επισκεφθούν πρέπει να λάβουν ειδική άδεια. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να αρκεστούν στην Ουρανούπολη, από όπου μπορούν να παρηγορηθούν απολαμβάνοντας μια κρουαζιέρα στην εκπληκτική χερσόνησο.
